Το υπόμνημα για την ανατροπή του Σχεδίου Αθηνά

ΠΡΟΣ: Δημοτικό Συμβούλιο Κεφαλονιάς

ΘΕΜΑ: Ανατροπή Σχεδίου ΑΘΗΝΑ για το ΤΕΙ Ιονίων Νήσων

ΚΟΙΝ: Διοικούσα Επιτροπή ΤΕΙ Ιονίων Νήσων

 Αξιότιμες/οι κυρίες/οι,

Με αφορμή την πρόσκληση που μας απευθύνατε για την συμμετοχή μας στο Δημοτικό Συμβούλιο σας καταθέτουμε το παρόν υπόμνημα σχετικά με το Σχέδιο Αθηνά.

Το Σχέδιο Αθηνά, που παρουσιάστηκε πριν λίγες μόνο μέρες, προβλέπει την κατάργηση του ΤΕΙ Ιονίων Νήσων, την κατάργηση τριών Τμημάτων στην Κεφαλονιά (Τμήμα Δημοσίων Σχέσεων & Επικοινωνίας, Τμήμα Τεχνολογίας Βιολογικής Γεωργίας και Τροφίμων στο Αργοστόλι και Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων στο Ληξούρι). Επιπλέον προβλέπει την κατάργηση τριών συνολικά Τμημάτων στη Ζάκυνθο και την Λευκάδα.

Επιτρέψτε μας στο σημείο αυτό να σας καταθέσουμε τις πρώτες σκέψεις μας, τις απορίες μας αλλά και τις προτάσεις μας για το σχέδιο Αθηνά το οποίο παρουσιάσθηκε  από τον αρμόδιο Υπουργό. Αρχικά θα θέλαμε να κάνουμε τις ακόλουθες διαπιστώσεις και παρατηρήσεις:

1. Το σχέδιο που παρουσιάσθηκε είναι εντελώς ασαφές ως προς τα κριτήρια που υιοθετήθηκαν προκειμένου ένα Τμήμα να απορροφηθεί από ένα άλλο. Κριτήρια που αποτελούν λόγο συγχώνευσης για κάποια τμήματα σε κάποιες περιοχές, αποτελούν λόγο ενδυνάμωσης για κάποια άλλα τμήματα, σε άλλες περιοχές της Ελλάδας. Η πρώτη εντύπωση είναι ότι τα αναφερόμενα κριτήρια εφαρμόζονται κατά περίπτωση χωρίς να υπάρχει κοινός κανόνας. 

Ενδεικτικά αναφέρονται:

• Κριτήριο περί μη βιωσιμότητας. Στο ΤΕΙ Καλαμάτας το Τμήμα Τοπικής Αυτοδιοίκησης είναι ένα από τα Τμήματα που το Υπουργείο χαρακτηρίζει μη βιώσιμο στο Σχέδιο Αθηνά αλλά, σε αντίθεση με τα Τμήματα του ΤΕΙ Ιονίων Νήσων, αντί να απορροφηθεί από κάποιο που υποτίθεται είναι περισσότερο βιώσιμο, απορροφά άλλο Τμήμα. Διαφαίνεται ότι η μη βιωσιμότητα ενός Τμήματος αντιμετωπίζεται διαφορετικά από Ίδρυμα σε Ίδρυμα. Στην περίπτωση του ΤΕΙ Καλαμάτας το μη βιώσιμο Τμήμα απορροφά κάποιο άλλο, στην περίπτωση του ΤΕΙ Ιονίων Νήσων τα «μη βιώσιμα» τμήματα είτε αφήνονται στην μοίρα τους χωρίς καμία ενίσχυση, είτε απορροφώνται από κάποιο άλλο.
• Κριτήριο αναφορικά με την ύπαρξη συναφών γνωστικών αντικειμένων με ΙΕΚ. Διερωτόμαστε εάν η ύπαρξη ΙΕΚ με συναφή γνωστικά αντικείμενα με ορισμένα Τμήματα ΤΕΙ αποτελεί λόγο απορρόφησης ορισμένων Τμημάτων  από άλλα. Με αυτή τη λογική και με δεδομένο ότι υπάρχουν ΙΕΚ με γνωστικό αντικείμενο Πληροφορική τότε θα έπρεπε όλα τα Τμήματα με γνωστικό αντικείμενο Πληροφορική να απορροφηθούν από άλλα ή να αλλάξουν γνωστικό αντικείμενο κάτι όμως που δεν γίνεται.

2. Με το Σχέδιο Αθηνά διαγράφονται από τον χάρτη της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης της Ελλάδας ολόκληρες επιστημονικές κατευθύνσεις όπως είναι αυτή των Δημοσίων Σχέσεων. Καταργούνται και τα δύο Τμήματα Δημοσίων Σχέσεων & Επικοινωνίας που υπάρχουν στην Ελλάδα και συγχωνεύονται σε αντικείμενα εντελώς ξένα. Οι φοιτητές καλούνται βίαια να αλλάξουν κατεύθυνση σπουδών και να λάβουν πτυχίο σε άλλο επιστημονικό πεδίο, από αυτό που είχαν επιλέξει να σπουδάσουν, χωρίς να ερωτηθούν και χωρίς να το έχουν επιδιώξει.

3. Η «Νότια» Περιφέρεια των Ιονίων Νήσων (Λευκάδα, Κεφαλονιά, Ζάκυνθος) είναι η μοναδική νησιωτική περιοχή στην οποία με το σχέδιο Αθηνά θα επέλθει μείωση της τάξεως των 75% όσον αφορά τον αριθμό των Τμημάτων και 79% όσον αφορά τον αριθμό των ενεργών φοιτητών . Τα αντίστοιχα νούμερα για τη Κεφαλονιά είναι 75% μείωση στα Τμήματα και 76% μείωση σε αριθμό φοιτητών. Στο Αργοστόλι η μείωση αυτή είναι 100%. Όλες οι άλλες νησιωτικές περιοχές (Κέρκυρα, Ρόδος, Λήμνος, Κρήτη, Ρόδος, Σύρος, Χίος) δεν είχαν καμία μείωση όσον αφορά τον αριθμό των Ιδρυμάτων, ενώ όσον αφορά τον αριθμό των Τμημάτων, είτε διατήρησαν τον ίδιο αριθμό, είτε είχαν μία μικρή μείωση. Σε καμία όμως περίπτωση δεν καταργήθηκε Ίδρυμα.

4. Πριν από λίγες ημέρες ανακοινώθηκαν επίσημα από το αρμόδιο Υπουργείο οι χρηματοδοτήσεις προς τα ΤΕΙ. Στην εν λόγω ανακοίνωση το ΤΕΙ Ιονίων Νήσων συμπεριλαμβανόταν στα προς χρηματοδότηση Ιδρύματα. Μετά από λίγες μέρες το Ίδρυμα καταργείται!

5. Σε όλες τις άλλες Περιφέρειες της Ελλάδος τα Ιδρύματα που υφίστανται σήμερα είτε παραμένουν ως έχουν είτε συγχωνεύονται δημιουργώντας μεγαλύτερα και ισχυρότερα Ιδρύματα εντός όμως της ίδιας Περιφέρειας. Η μοναδική περίπτωση όπου καταργείται Ίδρυμα σε μία Περιφέρεια είναι το ΤΕΙ Ιονίων Νήσων στην Περιφέρεια Ιονίων Νήσων.

6. Το προταθέν ΤΕΙ Δυτικής Ελλάδος και Ιονίων Νήσων θα είναι το μοναδικό Τριτοβάθμιο Ίδρυμα το οποίο θα έχει Τμήματα σε δύο διαφορετικές Περιφέρειες. Άραγε αυτό συνάδει με την Περιφερειακή αυτοτέλεια και την μακροχρόνια βιωσιμότητα των Τμημάτων του;

7. Το σχέδιο Αθηνά στοχεύει να «θεραπεύσει» τις αδυναμίες της υφιστάμενης κατάστασης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Για το ΤΕΙ Ιονίων Νήσων όμως και γενικότερα για την «Νότια» Περιφέρεια των Ιονίων Νήσων η πρόταση του Υπουργείου μάλλον αυτό-ακυρώνεται ή επιδεινώνει σημερινές αδυναμίες. Ειδικότερα στο σχέδιο του Υπουργείου αναφέρονται ως υφιστάμενες αδυναμίες τα ακόλουθα (μεταφέρονται αυτολεξεί) :

• «Ανυπαρξία ή ανακολουθία Γνωστικών Αντικειμένων Τμημάτων με Περιφερειακά Συγκριτικά Πλεονεκτήματα & Εθνικούς Στόχους». 
• «Ανορθολογική Ανάπτυξη Κτιριολογικών & Υλικοτεχνικών Υποδομών, εντός και εκτός Περιφερειακών Προγραμμάτων».

Άραγε η κατάργηση ενός Ιδρύματος από μία περιφέρεια και η μεταφορά της συντριπτικής πλειοψηφίας των Τμημάτων του σε Ιδρύματα άλλης περιφέρειας, είναι προς τη κατεύθυνση της εκμετάλλευσης των περιφερειακών και συγκριτικών πλεονεκτημάτων της περιφέρειας; Επιπρόσθετα σημειώνεται ότι το ΤΕΙ Ιονίων Νήσων διαθέτει ιδιόκτητη κτηριακή υποδομή ενώ έχουν αναπτυχθεί υλικοτεχνικές εργαστηριακές υποδομές υψηλής τεχνολογίας.

8. Το ΤΕΙ Ιονίων Νήσων σήμερα έχει 8 Τμήματα και 28 μόνιμα μέλη Εκπαιδευτικού Προσωπικού (περίπου 3,5 μέλη ανά Τμήμα). Μία αναδιάταξη των Τμημάτων και δημιουργία Σχολών με αντίστοιχη ανακατανομή του Εκπαιδευτικού Προσωπικού στις 4 Σχολές, θα αντιστοιχούσε σε περίπου 7 μέλη Εκπαιδευτικού Προσωπικού ανά Σχολή. Αυτό πρακτικά θα σήμαινε ότι το Ίδρυμα του ΤΕΙ Ιονίων Νήσων θα μπορούσε το προσεχές διάστημα, αφενός να προγραμματίσει τη μετάβαση σε διοικητική αυτοτέλεια (απορρίπτοντας έτσι το κριτήριο του σχεδίου Αθηνά περί κατάργησης Ιδρυμάτων με Διοικούσες Επιτροπές) και αφετέρου να καλύπτει χωρίς επιπλέον χρηματοδότηση το μεγαλύτερο μέρος των εκπαιδευτικών του αναγκών.

Λαμβάνοντας υπόψη τις ανωτέρω επισημάνσεις, την υφιστάμενη κοινωνικοοικονομική κατάσταση της χώρας μας, αλλά και τους μακροχρόνιους στρατηγικούς στόχους που έχουν τεθεί στο σχέδιο Αθηνά για την τριτοβάθμια εκπαίδευση προτείνουμε:

• Τη Διατήρηση του ΤΕΙ Ιονίων Νήσων ως αυτόνομο Ίδρυμα.
• Την Αναδιάταξη των Τμημάτων σε 4 Σχολές με γνωστικά αντικείμενα τα οποία θα συνάδουν, με την στρατηγική πολιτική του Υπουργείου, τις ανάγκες της τοπικής κοινωνίας και κυρίως με τις αναπτυξιακές προοπτικές της Περιφέρειας σε όλες τις πόλεις που λειτουργούν αυτή την στιγμή Τμήματα 
• Τη Δημιουργία ενός ομόσπονδου Ιδρύματος Ιονίων Νήσων το οποίο θα έχει δύο αυτοδιοικούμενα Ιδρύματα : το ΤΕΙ Ιονίων Νήσων και το Ιόνιο Πανεπιστήμιο. Τα δύο Ιδρύματα θα διοικούνται από ένα συμβούλιο στα πρότυπα της πρότασης του Υπουργείου για το Ομόσπονδο Πανεπιστήμιο στην Αθήνα και το Αττικό ΤΕΙ στην Αθήνα. 

 Η ανωτέρω πρόταση συνάδει απολύτως με τους στρατηγικούς στόχους του σχεδίου Αθηνά όπως αυτοί περιέχονται στον εν λόγω σχέδιο και ειδικότερα (ακριβής μεταφορά από το σχέδιο Αθηνά)

• «Συγχωνεύσεις Τμημάτων & Σύσταση Σχολών με χωρική συνοχή & αξιοποίηση όλων των υφιστάμενων κτιριακών & υλικοτεχνικών υποδομών».
• «Συγχωνεύσεις Τμημάτων για τη σύνδεση των γνωστικών αντικειμένων με εθνική αναπτυξιακή στοχοθεσία & περιφερειακές αναπτυξιακές προοπτικές».
• «Συγχωνεύσεις συγγενών (ως προς το γνωστικό αντικείμενο) Τμημάτων για την κάλυψη του αριθμού των αναγκαίων μελών ΔΕΠ & ΕΠ & την δημιουργία Θυλάκων Αριστείας».

Σημειώνεται και πάλι ότι το ΤΕΙ Ιονίων Νήσων διαθέτει ιδιόκτητες κτηριακές υποδομές. Επιπλέον η διατήρηση και όχι η κατάργηση του ΤΕΙ Ιονίων Νήσων συνάδει με την περιφερειακή και αναπτυξιακή προοπτική. Τέλος, τα Τμήματα  / Σχολές που θα προκύψουν, με βάση την υφιστάμενη πρόταση θα έχουν επαρκή αριθμό μελών εκπαιδευτικού προσωπικού για τη δημιουργία θυλάκων αριστείας όπως άλλωστε έχει αποδειχθεί από το μέχρι σήμερα ερευνητικό έργο που επιτελείται στο Ίδρυμα από το υφιστάμενο Εκπαιδευτικό Προσωπικό.

Επειδή το υφιστάμενο σχέδιο Αθηνά αποτελεί πρόταση του Υπουργείου η οποία έχει τεθεί υπό διαβούλευση και όχι τελική Απόφαση, ενώ σύμφωνα με το υφιστάμενο νομικό πλαίσιο κάθε Ίδρυμα έχει τη δυνατότητα να καταθέσει τις προτάσεις του επί του Σχεδίου, είναι υποχρέωσή μας να στρατευτούμε όλοι (Ίδρυμα, Περιφέρεια, Δήμοι, Βουλευτές, τοπικοί φορείς, πολίτες) για την τροποποίηση του σχεδίου. Πολιτικές, κομματικές, προσωπικές σκοπιμότητες δεν χωρούν σε αυτή την προσπάθεια. Είναι ώρα μάχης και κανένας δεν έχει δικαίωμα να φυγομαχήσει ή να απαγγείλει επικήδειους λόγους.

Στα πλαίσια αυτά, προτείνουμε επίσης την συγκρότηση μίας ολιγομελούς ομάδας με συγκεκριμένο και περιορισμένο χρονικό ορίζοντα μιας εβδομάδας στην οποία μεταξύ άλλων θα συμμετάσχουν η Διοίκηση του ΤΕΙ, οι Καθηγητές του ΤΕΙ, η Τοπική Αυτοδιοίκηση οι Τοπικοί φορείς και όποιος άλλος επιθυμεί να συνεισφέρει, ώστε να εκπονηθεί αναλυτική τεχνοκρατική μελέτη, η οποία αφενός να αμφισβητεί και θα καταρρίπτει ένα προς ένα τα κριτήρια του σχεδίου Αθηνά για το ΤΕΙ Ιονίων Νήσων και αφετέρου να προτείνει βιώσιμη λύση για την συνέχιση της λειτουργίας Τριτοβάθμιου Ανώτατου Ιδρύματος στο νησί μας εξειδικεύοντας και αναλύοντας επακριβώς τις παραπάνω προτάσεις μας. Η αναλυτική αυτή μελέτη μαζί με τις συγκεκριμένες προτάσεις αναβάθμισης του ΤΕΙ Ιονίων Νήσων που θα καταγράφονται σε αυτή θα πρέπει να συνυπογραφούν από όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, αλλά και κάθε Κεφαλονίτη που επιθυμεί να συμμετέχει στον κοινό αγώνα ώστε να αποτελέσει τη βάση πάνω στην οποία θα γίνουν οι διαβουλεύσεις με το Υπουργείο.

Επιπλέον κρίνουμε σκόπιμο εκτός από τις δυναμικές κινητοποιήσεις που θα πρέπει να αποφασιστούν από το Δημοτικό Συμβούλιο και την τοπική κοινωνία και τις υπόλοιπες δράσεις αντίστασης στο σχέδιο Αθηνά που ήδη προγραμματίζονται από τους φοιτητές και τους καθηγητές μας, την διοργάνωση «ΣΥΝΕΔΡΙΩΝ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΚΑΙ ΑΓΩΝΑ» στην Κεφαλονιά αλλά και την Αθήνα όπου θα παρουσιαστούν σε όλους τους Κεφαλονίτες οι δράσεις, το έργο, η στενή σχέση με τις τοπικές κοινωνίες και οι Αναπτυξιακές προοπτικές του ΤΕΙ Ιονίων Νήσων. Στα συνέδρια αυτά θα πρέπει να κληθούν όλοι οι αρμόδιοι πολιτειακοί παράγοντες και ο Υπουργός Παιδείας ώστε να γνωρίζει πόσο καταστροφική θα ήταν για τους φοιτητές αλλά και για τις τοπικές κοινωνίες η υλοποίηση του Σχεδίου Αθηνά στην σημερινή του μορφή.

Τέλος, προτείνουμε συστράτευση όλων των φορέων της Κεφαλονιάς, των συλλόγων αλλά και κινητοποίηση της ομογένειας ώστε το σχέδιο Αθηνά σε καμία περίπτωση να μην υλοποιηθεί.

Με εκτίμηση,

Σπύρος Ε. Πολυκαλάς,

Επίκουρος Καθηγητής

ΤΕΙ Ιονίων Νήσων             

Αγησίλαος Κονιδάρης,

Καθηγητής Εφαρμογών

ΤΕΙ Ιονίων Νήσων

Ιωάννης Σαμαράς,

Καθηγητής

ΤΕΙ Ιονίων Νήσων

               

Νικόλαος Μπούκας,

Επίκουρος Καθηγητής

ΤΕΙ Ιονίων Νήσων