Αργοστόλι, 11.07.2011
Αρ. Πρωτ.:443
ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
Η πραγματοποίηση της εκδρομής έχει στόχο την εξοικείωση και την ενημέρωση πάνω στις μεθόδους ορθής συλλογής ενός από τα γνωστότερα αρωματικά φυτά της ελληνικής φύσης, ώστε να μην απειλείται η διατήρησή του στις περιοχές όπου αυτό φύεται. Επιπλέον, στόχος αυτής της συνάντησης είναι η ενημέρωση του κοινού για τις ιδιότητες της ρίγανης και η προβολή της περιοχής του Εθνικού Δρυμού Αίνου.
Όσοι ενδιαφέρονται για τη συμμετοχή τους μπορούν να ζητήσουν πληροφορίες από την κ. Β. Καραγιάννη, Γεωπόνο του Φορέας Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Αίνου, στο Κέντρο Περιβαλλοντικής Ενημέρωσης Κουτάβου ή στο τηλέφωνο 26710-29258.
Όσον αφορά στη ρίγανη, θα πρέπει να γνωρίζουμε τα ακόλουθα:
Συλλογή-Αποξήρανση
Η ρίγανη συλλέγεται κατά την περίοδο της ανθοφορίας του φυτού. Το τμήμα του φυτού, το οποίο συλλέγεται είναι οι βλαστοί της, οι οποίοι περιλαμβάνουν τα φύλλα και τα άνθη. Αυτοί κόβονται σε απόσταση περίπου 10 εκατ. πάνω από το έδαφος, ώστε να αποφευχθεί το ξερίζωμα του φυτού. Για την αποτροπή της εκρίζωσης είτε των βλαστών, είτε ολόκληρων των φυτών χρησιμοποιούμε πάντα ψαλίδια. Για το λόγο αυτό φροντίζουμε να μην αφαιρούνται οι ανθοφόροι βλαστοί από κάθε φυτό, αλλά να παραμένουν 1-2, προκειμένου να διασφαλιστεί ο πολλαπλασιασμός του, μέσω των σπερμάτων. Αν κατά τη συλλογή εκριζώνουμε τα φυτά, αυτά δεν αναγεννώνται, με αποτέλεσμα η ρίγανη να απειληθεί άμεσα με εξαφάνιση από την περιοχή. Επίσης, δεν αποψιλώνουμε ποτέ μια περιοχή, αλλά αφήνουμε πάντα τμήματά της χωρίς να τα συλλέξουμε, έτσι ώστε να υπάρξει η δυνατότητα να καλυφθούν οι κενές περιοχές με τα νέα φυτά.
Συλλέγουμε μικρές ποσότητες, επαρκείς μόνο για προσωπική χρήση. Η συλλογή μεγάλων ποσοτήτων προϋποθέτει, άλλωστε, άδεια από την οικεία Δασική Υπηρεσία ή άλλες αρμόδιες Υπηρεσίες.
Οι βλαστοί της ρίγανης δεν θα πρέπει να συλλεχθούν υγροί ή σε συνθήκες υψηλής υγρασίας. Η ρίγανη θα πρέπει να συγκεντρώνονται σε υφασμάτινους σάκους, καλάθια ή χάρτινα κουτιά, ώστε να αναπνέει και να αποφεύγεται ο μηχανικός τραυματισμός του, μέσω της άσκησης πίεσης.
Δεν θα πρέπει να συλλέγεται υλικό, το οποίο περιλαμβάνει ακαθαρσίες ή ξένα σώματα και υλικό με ανεπιθύμητο χρώμα ή μυρωδιά. Τα παλαιά φύλλα (κίτρινου ή καστανού χρωματισμού) θα πρέπει να απορρίπτονται, όπως και αυτά, τα οποία είναι μεταχρωματισμένα ή τραυματισμένα εξαιτίας προσβολής τους από ασθένειες ή έντομα.
Η αποξήρανση της ρίγανης θα πρέπει να γίνεται με προσοχή. Η χρησιμοποίηση ακατάλληλων μεθόδων για την απομάκρυνση της ποσότητας υγρασίας του υλικού έχει ως αποτέλεσμα την αλλοίωση της γεύσης του και του χρώματός του, το οποίο από πράσινο μετατρέπεται σε καφέ ή ακόμα και μαύρο σε μικρό χρονικό διάστημα. Τα ανωτέρω έχουν ως αποτέλεσμα την μείωση της εμπορικής αξίας του προϊόντος.
Οι βλαστοί της ρίγανης μπορούν να ξηραθούν είτε απλώνοντάς τους αραιά πάνω σε εφημερίδα ή σε ύφασμα σε καλά αεριζόμενο δωμάτιο και αναστρέφοντάς τους κατά διαστήματα, είτε ομαδοποιώντας τους βλαστούς σε μικρά ματσάκια, τα οποία δένουμε και τα κρεμάμε σε δροσερό και καλά αεριζόμενο δωμάτιο. Με τη διαδικασία αυτή επιτρέπεται η κυκλοφορία του αέρα και διατηρείται το άρωμά του φυτού. Η άμεση έκθεση στο φως του ήλιου δεν συνίσταται αφού συχνά προκαλεί λεύκανση των φύλλων.
Όταν το υλικό θα έχει αποξηραθεί πλήρως, τρίβουμε τα κλαδάκια και τα ανθάκια και τα συγκεντρώνουμε σε γυάλινα βάζα. Αυτά, αν τοποθετηθούν κλειστά σε σκιερό μέρος μπορούν να διατηρήσουν την αποξηραμένη ρίγανη για αρκετά χρόνια. Εάν η αποξήρανση είναι σωστή, θα έχει διατηρηθεί το πράσινο χρώμα και το πλούσιο άρωμα του φυτού.
Κίνδυνοι
Ως ένα βαθμό η συλλογή των βλαστών της ρίγανης είναι ευεργετική για το φυτό. Το ψαλίδισμα και η συλλογή μόνο μερικών ανθοφόρων βλαστών αυξάνει τη διάρκεια της ζωής του φυτού και το βοηθά στο να αναπτύσσονται οι πλάγιοι βλαστοί.
Παρά την αφθονία του αυτοφυούς φυτού της ρίγανης σε όλες τις περιοχές της Ελλάδας και το γεγονός ότι μέρος των αναγκών της καλύπτονται από την αύξηση της καλλιέργειάς της, τα τελευταία έτη οι ανάγκες για ρίγανη και ριγανέλαιο αυξάνονται συνεχώς με αποτέλεσμα να παρατηρείται η υπερ-συλλογή του φυτού. Ήδη υπάρχουν αναφορές για περιοχές, όπου παλαιότερα υπήρχε σε αφθονία ενώ σήμερα έχει πλέον εξαφανιστεί από εκεί. Οι πρακτικές που οδηγούν στην εξαφάνιση του πληθυσμού ενός αρωματικού/φαρμακευτικού φυτού από μία περιοχή είναι η εκρίζωση των φυτών του και η υπερ-συλλογή του, δηλαδή η συλλογή περισσότερης ποσότητας από εκείνη, την οποία μπορεί να ανεχτεί η περιοχή.
Τρέχουσα Κατάσταση
Ο κίνδυνος που μπορούν να διατρέξουν τα αρωματικά και φαρμακευτικά φυτά εξαιτίας της υπερ-συλλογής τους και των μη συμβατών τρόπων συλλογής τους έχει αρχίσει να αναγνωρίζεται.
Χαρακτηριστικές είναι αποφάσεις των αρχών της τοπικής αυτοδιοίκησης, με τις οποίες ορίζονταν όροι και προϋποθέσεις συλλογής της ρίγανης σε μία προσπάθεια να διασφαλισθεί η διατήρησή της. Τέτοιες αποφάσεις έχουν εκδοθεί για παράδειγμα στο νησί της Λέσβου όπου ο Νομάρχης με απόφαση (7884/4-6-2010) επιτρέπει την κοπή και συλλογή της ρίγανης για οικιακή χρήση και εμπορία μόνο μετά την ανθοφορία της και συγκεκριμένα μετά την 10/07/2010, με την προϋπόθεση να μην γίνεται εκρίζωση του φυτού και να μην αφαιρούνται όλοι οι βλαστοί από κάθε φυτό, προκειμένου να διασφαλιστεί ο πολλαπλασιασμός του. Παρόμοια απόφαση είχε εκδοθεί και από τη Νομαρχία Φθιώτιδας (13285/30-10-2003).
Οι εικόνες ολοκληρωτικές καταστροφής πληθυσμών τελευταία περιγράφονται από ολοένα και περισσότερες περιοχές, όπως από το δάσος του Σκάρου στη Λευκάδα και από την περιοχή του όρους Αίνου στην Κεφαλονιά. Σε άλλες περιοχές, όπως στην Κέρκυρα οι πληθυσμοί της ρίγανης έχουν μειωθεί, σύμφωνα με μαρτυρίες κατοίκων, εξαιτίας των ψεκασμών που πραγματοποιούνται σε ελαιώνες.
Σε πολλές περιπτώσεις τα προβλήματα της υπερ-συλλογής σε μία περιοχή προκύπτουν μετά τη διάνοιξη νέων δρόμων, οι οποίοι οδηγούν σε προηγουμένως μη προσβάσιμες περιοχές.
Η καλλιέργεια της ρίγανης μπορεί να αντιμετωπίσει μελλοντικά την ολοένα αυξανόμενη ζήτησή της. Περιπτώσεις οργανωμένων καλλιεργειών απαντώνται σήμερα σε περιοχές των Τρικάλων και της Καρδίτσας.
Προτεινόμενα Μέτρα
- Να γίνει ευρύτερη ενημέρωση του κοινού για την προστασία και διατήρηση των φυτών.
- Να ληφθεί ομόφωνη απόφαση από τις τοπικές αρχές για την προστασία των τοπικών αρωματικών φυτών.
- Να υπάρχει συντονισμένος έλεγχος από τις τοπικές αρχές κατά την περίοδο της συλλογής για τυχόν παραβάσεις.
Ο Φορέας Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Αίνου, στο πλαίσιο της εκτίμησης της κατάστασης διατήρησης της ρίγανης στην περιοχή του Φαγιά, έχει καταγράψει μέχρι σήμερα για το έτος 2011 ότι 103 άτομα (55 αυτοκίνητα) έχουν επισκεφθεί την εν λόγω περιοχή για τη συλλογή ρίγανης.
Η Πρόεδρος του Δ.Σ. του Φορέα Διαχείρισης Ε.Δ. Αίνου
Γεωργία Καμάρη
Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Πατρών
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σχόλια που δεν είναι γραμμένα στα ελληνικά απορρίπτονται.