Η βόλτα στο λιμάνι

 Εντυπώσεις από μια επίσκεψη στη Σάμη

 Αρπεδονάπτου του Ξωμερίτη

  

Είναι η μοίρα των λιμανιών να τα εγκαταλείπεις. Τα λιμάνια χωρίζουν ανθρώπους, ενώνουν ανθρώπους, γίνονται αφετηρίες ή προορισμοί όμως είναι συνήθως μοναχικά και οι επισκέπτες τους κατά κανόνα περαστικοί. Αυτή τη μοίρα κουβαλάνε ακόμα και τα μεγαλύτερα λιμάνια του κόσμου. Τα μικρά λιμάνια είναι απλά περισσότερο μοναχικά και οι επισκέπτες τους πιο περαστικοί από τους άλλους. Μελαγχολική η διάθεση όταν κοιτάζεις από τη στεριά τα πλοία να φεύγουν. Αβάσταχτη η διάθεση όταν σου στερούν πλοία που πηγαινοέρχονται. Κι εμείς οι ταξιδιώτες πάντοτε απορροφημένοι σε σκέψεις και πορείες σπάνια προσέχουμε τα λιμάνια - που γίνονται οι αφετηρίες και οι προορισμοί μας - όσο τους πρέπει. Αφήνουμε μόνο λίγο χώρο στο υποσυνείδητο μας για να φυλάξουμε κρυμμένες τις εικόνες των λιμανιών που αποχωριζόμαστε ή επισκεπτόμαστε μαζί με τις λύπες ή τις χαρές, τις απογοητεύσεις ή τις ελπίδες που τα συνόδεψαν.

Να όμως που αρκεί ένα ήρεμο απόγευμα και μια χειμωνιάτικη βραδιά σε ένα λιμάνι ορφανεμένο από τα πλοία και τους επισκέπτες του, ένα λιμάνι που έχεις αφήσει πίσω σου και έχεις αποζητήσει να ξαναγναντέψεις εκατοντάδες φορές, για να αλλάξει για πάντα η σχέση σου μαζί του. Κανένας δεν αγαπάει τα λιμάνια περισσότερο από αυτούς που κοιμούνται δίπλα τους και μόνο αυτοί είναι ικανοί να σε κάνουν να τα αγαπήσεις και εσύ. Και μπορεί η Σάμη να παραμένει προσωρινά ένα μισο-ορφανεμένο από επιβάτες λιμάνι αλλά αυτοί που πραγματικά την αγαπάνε δεν την έχουν εγκαταλείψει. Είναι εκεί και ζουν τον αγώνα και την αγωνία της δίνοντας της ακόμα ζωή αλλά και ελπίδα για τα πράγματα που σίγουρα θα αλλάξουν και πάλι, για το μέλλον που έρχεται.

Ακόμα και στους πιο όμορφους και ευλογημένους τόπους την πραγματική ομορφιά την κάνουν οι άνθρωποι. Αυτοί είναι που σε κάνουν να αγαπήσεις έναν τόπο, μόνο μέσα από αυτούς παίρνει ψυχή, μόνο μέσα από τα μάτια τους μπορείς να τον δεις όπως πραγματικά είναι. Γιατί εσύ ο λαθρεπιβάτης προσπαθείς να ξεκλέψεις μόνο λίγες στιγμές, ενώ στα μάτια και τις καρδιές των ντόπιων είναι χαραγμένη η ζωή του τόπου. Όχι μόνο αυτά που έζησαν οι άνθρωποι αλλά και αυτά που έζησαν και πόνεσαν οι πέτρες. Εσύ βλέπεις ένα ήρεμο χειμωνιάτικο απόγευμα ενώ η ψυχή του ντόπιου που σε συντροφεύει έχει και λιακάδες και λιοβόρια και καταιγίδες και απογοητεύσεις και  ελπίδες που χώρεσαν πάνω ακριβώς στα ίδια βήματα που περπατάς.

Όταν πηγαίνεις σε έναν τόπο σαν την Σάμη μην κοιτάζεις τον τόπο. Ούτε τα σπίτια, ούτε τα μαγαζιά, ούτε τα καφενεία. Δεν έχει νόημα να ψάξεις τα ίχνη «της ταινίας» πάνω σε ετούτο τον τόπο. Δεν έχει σημασία να αναζητήσεις τις επιπτώσεις της ορφάνιας του καραβιού. Δεν αξίζει τον κόπο να μετρήσεις τη Σάμη με τα όσα γράφουν οι τουριστικοί οδηγοί. Τούτος ο τόπος ήταν εδώ αιώνες πριν ανακαλυφθεί ο κινηματογράφος και σίγουρα πολύ πριν τα πλοία γίνουν από τρόπος ζωής αντικείμενο εκμετάλλευσης. 

Όταν βρεθείς στην Σάμη κοίταξε βαθιά μέσα στα μάτια του ανθρώπου που σε συναπαντάει ή σε συντροφεύει σε μια βόλτα στο λιμάνι. Δεν έχει σημασία αν είναι ο φίλος που μόλις έκανες ή ο φίλος που σε λίγο θα κάνεις. Μέσα στα μάτια του θα δεις την Σάμη, την Αντίσαμο, το Ρουπάκι και τ' Αγρίλια. Μέσα στα μάτια του θα δεις το δάκρυ που με βία συγκρατεί κάθε που αποχωρίζεται τούτο τον ευλογημένο τόπο. Μέσα στα μάτια του θα δεις το πείσμα και την επιμονή για το αύριο και το μέλλον τούτου του τόπου. Και αν βαθιά μέσα σε τέτοια μάτια κοιτάξεις να είσαι βέβαιος πως έχεις δει τη Σάμη όπως πραγματικά είναι και σίγουρα θα την επισκευθείς ξανά. Γιατί τα μάτια του Σαμικού δύσκολα γραδάρονται αλλά ψέματα δεν λένε.